در چند سال اخیر، کشور تاجکستان با ممنوع قرار دادن بعضی کارها شهرت یافته است. به نظر میرسد برخی از این ممنوعیت‌ها بخاطر ترس دولت از افراط گرایی مذهبی باشد، اما علت بعضی ممنوعیت‌ها به سختی قابل درک است.

1. لزومی به تجلیل از سال نو میلادی نداریم. اینجا (دیگر) اتحاد شوروی نیست.

از سال 2015 بدینسو، کسی نمی‌تواند در تاجکستان از سال نو میلادی تجلیل نماید. دولت تاجکستان تجلیل از سال نو را که مهمترین جشنواره عصر کمونیستی درین کشور شمرده می‌شد، در مکاتب و دانشگاه‌ها ممنوع قرار داده است. بطور خصوصی، فامیل‌های تاجیک هنوز اجازه‌ی تجلیل از سال نو را دارند، اما برای محافل خصوصی نیز محدودیت‌های وضع شده اند که توصیه میشود آنر جداً در نظر داشته باشیم.

2. تجلیل از هالووین یا هولی ممنوع است. اینجا امریکا یا هند نیست!

نظر به گزارش سازمان ایروشیانِت:

در 26 ثور 1395، پولیس دست به خشونت زد و گروه از جوانانی را که در شهر دوشنبه از جشنواره هندی «هولی» تجلیل می‌نمودند، پراکنده ساختند. این جشنواره در تاجکستان مغایر فرهنگ اسلامی شمرده شده و تجلیل از آنرا حرام میدانند. درین جشنواره علیه کودکان زیر سن قانونی از خشونت کار گرفته شدند که تهدید بزرگی علیه عموم مردم به شمار میروند.

با این حال، چنانچه شاعری می‌گوید: خدا گر ز حکمت ببندد دری – ز رحمت گشاید در دیگری.

تاجیک‌ها اکنون روزهای دیگری دارند که می توانند آزادانه جشن بگیرند. جدیداً در تاجکستان روز شانزدهم نوامبر به حیث روز ریاست جمهوری، 24 نوامبر روز ملی بیرق و پنجم اکتوبر که برابر است با سالروز تولد رییس جمهور امام علی رحمان، بحیث روز زبان ملی تخیص داده شده است.

تعداد بسیار کمی تاجک‌ها هولی را جشن می گیرند. اما این جشنواره‌ی معروف در سال گذشته، مانند سال‌های 2013 و 2014 سرکوب گردیده و کسانی که لباس‌های بالماسکه پوشیده بودند و آنانیکه خودشان را به شکل خون آشام در آورده بودند توسط پولیس بازداشت شدند. مضحک اینجاست که پولیس بعد از برهم زدن چنین مراسمی، آنرا خلاف رسم و عنعنات اسلامی میخواند. بوضوح دیده میشود که مقامات محلی نیز در هماهنگی با پولیس از چنین مراسمی آب خوش نمی‌خورند.

اما واقعن چگونه تعطیلاتی را مقامات تاجکستانی دوست دارند؟ خیلی ساده می‌توان گفت: نوروز. نوروز که اعتدال بهاری را به تصویر می کشد و زبان خوش طبیعت نیز نامیده می‌شود، در کشور سکولار و اکثریت مسلمان تاجکستان روحیه مذهبی را تقویت میبخشد و در میراث فارسی تاجکستان زمین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

3. پول تان را به رُخ دیگران نکشید. جشن تولدتان را در خانه تجلیل کنید.

اگر جرئت داری که سالروز تولدت را در رستورانت یا کافه تجلیل نمایی، پس برای پرداخت جریمه نیز آماده باش.

امیربیگ عیسایوف زمانیکه جشن تولدش را در بیرون از خانه در یک رستورانت در شهر دوشنبه تجلیل می‌کرد، مکلف به پرداخت 600 دالر جریمه گردید که این مقدار کفاف چهار ماه دست مزد وی می‌باشد. دادستانی‌ها زمانی پرونده عیسایوف را در دادگاه باز کردند که عکس‌های تجلیل از سالروز تولد وی با کیک سالگیره در صفحه اجتماعی فسبوک منتشر گردید. اگر وی سالروز تولدش را با چند خوراک کباب تجلیل می‌کرد، شاید حالا با چنین درد سری مواجه نمی‌شد.

4. جشن فراغت ممنوع! زندگی واقعی تان بعد از مکتب شروع می‌شود که به مراتب دشوارتر است، پس نیازی به جشن و پایکوبی ندارید.

آیا فکر می‌کنید دولت با این کارشان خوشی‌های دیگران را برهم میزنند، آری؟ جشن فراغت، که یکی از رسم و رسوم‌های مهم دوران اتحاد شوروی به شمار می‌روند، در سال 2016 از طرف دولت ممنوع اعلان شد. مقامات هرگز دلیل این کارشان را ابراز نکردند، اما گمان می‌شود این کار را به دو دلیل انجام داده باشند. داد و گرفت تحایف میان شاگردان و استادان، و خراب‌کاری‌های فارغین نشه در پایتخت کشور، شهر دوشنبه. در هر صورت، فارغ التحصیلی از مکتب در حال حاضر بسیار خسته کننده است.

5. مصارف کمرشکن در عروسی ممنوع است.

خرچ و مصارف در عروسی‌ها واقعن کمرشکن بود. ما مدیون قوانین و مقررات سختگیرانه هستیم. همان قوانینی که امیربیگ عیسایوف را تحت پیگرد قرار داد. آخرین اصلاحات قانونی که برای اولین بار در سال 2007 به اجرا در آمد، از معیاری‌ترین قوانین بوده که بر اساس آن دولت مردم را تشویق می‌نماید که هزینه‌ها و مصارف را در مراسم و محافل مهم زندگی کاهش دهد.

قسمتی از مقاله‌ ای را که رایو آذادی اروپا در ماه سپتامبر سال 2017 منتشر کرده بود نشان میدهد که چی بلایی می‌تواند بر سر فامیل‌های که از قوانین سرپیچی می‌کنند، بیاید.

زیدالله خدایاروف که در جنوب تاجکستان بودباش دارد، آمادگی نهایی را برای تجلیل از مراسم عروسی بزرگترین دخترش گرفته بود.

چند ساعت قبل از شروع مراسم، گروپی از مسؤلین محلی به خانه یورش می‌برند و تمام غذا‌های را که جهت پذیرای از مهمانان ترتیب داده شده بودند ضبط می‌کنند.

مسئولین پختن این مقدار غذا را در مراسم عروسی “اصراف” دانسته و آنرا خلاف قانون جدید تاجکستان میدانند که تعداد اشتراک فامیل‌ها را در مراسم عروسی، تشییع جنازه، و تمامی مراسم‌های شخصی مشخص می‌سازد.

خالمراد ابراهیموف، یک‌ تن از مسئولینی که در یورش 28 آگست حضور داشت، می‌گوید:”ما این‌کار را بخاطر جلوگیری از قانون شکنی‌ها در قریه‌جات انجام دادیم“.

ابراهیموف در 18 سپتامبر گفت: “در هنگام عملیات، وقتی متوجه شدیم خانواده داماد مقدار زیادی مواد غذایی از قبیل نان پرکی و حلوا را برای ضیافت مهمانان آماده كرده اند.” “ما مواد غذایی را توقیف کردیم و آن را به شفاخانه روان درمانی کلوب تحویل دادیم.”

ابراهیموف می‌گوید که هزینه این غذاها با درآمد خانواده‌های فقیر همخوانی ندارد.

6. ناله و فریاد بر سر جنازه‌ها ممنوع است.

بلی! این ممنوعیت حدود دو ماه قبل بدینسو وضع شده است.

7. لباس‌های ملی ما خوبست. لازم نکرده لباس‌های بیگانه بپوشید.

برای جلوگیری زنان از پوشیدن حجاب اسلامی، تاجکستان قانونی را تصویب کرده است که شهروندان را وادار به پوشیدن لباس‌های سنتی می کند.

چندین رسانه غربی در ماه سپتامبر امسال گزارش دادند که تاجکستان حجاب را ممنوع اعلام کرده است. گرچه در قانون تصویب شده مشخصاً از حجاب یاد آوری نشده است اما گفته می‌شود این قانون به حمایت از لباس‌های ملی یا سنتی در برابر لباس‌های خارجی تصویب شده است. زندگی در سال‌های اخیر برای زنان حجاب پوش سخت‌تر شده است، زیرا دولت نوعیت لباس‌های را که در آسیای میانه و همسایگی افغانستان مروج است، سرکوب می کند.

علاوه بر ممنوعیت پوشیدن حجاب در مراکز آموزشی دولتی، ممنوعیت فروش حجاب در برخی از شهرها نیز وجود داشته و گزارش شده است که برخی شفاخانه‌های دولتی از پذیرش بیماران حجاب پوش اجنتاب می‌ورزند. زنان تاجیک هنوز هم می توانند سر خود را بپوشانند، توصیه می‌شود این کار را نکنند، اما هرگز نمی‌توانند چانه‌های شان را بپوشانند.

8. ران‌های تان را بپوشانید.

همانطور که گفته شد، شما نمی توانید فرهنگ ممنوعیت دولت تاجیکستان را دسته بندی کنید. در حالی که لباس های خاورمیانه‌ای با دشواری روبرو هستند، پوشیدن لباس های آشکارکننده بدن در تاجکستان ممنوع هستند.

در حقیقت، از سال گذشته بدینسو پوشیدن شلوارک در ساختمان‌های دولتی تاجیکستان شبیه کشور عربستان سعودی ممنوع اعلان شده است. پوشیدن دامن کوتاه، مدت هاست که در مکاتب/مدارس ممنوع است و رسماً در ملأ عام جریمه می شود.

قبلاً دیده ایم زنان تاجیک با لباس ایده آل چگونه به نظر می رسد، در عکس بالا نمونه ای از یک مرد تاجیک با پوشش مناسب را می‌بینید.

9. ریش گذاشتن ممنوع است.

گذاشتن ریش‌های دراز در تاجیکستان غیر رسمی هست اما هیچ قانونی به طور خاص ریش را منع نمی کند. روحانیون مذهبی در کشور بر نحوه گذاشتن ریش نظارت دارند و برای مردم دستور داده شده است که ریش ها را حداکثر به طول سه سانتی متر نگه دارند. بعلاوه، ظاهراً به پولیس تاجیکستان اختیار داده شده است تا هزاران مرد ریش دار را به زور تراش دهد. در یکی از وبلاگ‌های معروف که در سال 2015 صداهای جهانی نیز از آن نقل قول نمود، وبلاگ نویس، رستم گلوف از تراشیده شدن ریشش با زور چنین شکایت کرد:

آن‌ها سراغ من نیز آمدند… امروز سه افسر پولیس مرا به فرماندهی پولیس خجند بردند و به زور ریشم را تراش کردند. این کشور آینده‌ی ندارد!

10. انتخاب اسم‌های خارجی یا اسم‌های خنده دار برای کودکان جواز ندارد.

این قانون مربوط به گروه‌های قومی تاجیکستان است. از سال 2016، شهروندان مکلف اند اسامی فرزندان خود را براساس فهرست اسامی که توسط دولت تهیه شده اند، انتخاب نمایند. قابل یادآوری است که بعضی از اسامی معروف عربی ازین فهرست استثنا می‌باشد. بر اساس گفته‌های مقامات این قانون بخاطر جلوگیری از نامگذاری کودکان به نام‌های وسایل خانگی مانند “کلنگ” وضع شده است.

11. رستورانت‌های خارجی نیز ازین قانون مستثنا نیستند!

آیا یک رستورانت ایتالیایی در شهر دوشنبه افتتاح می کنید؟ آن را بیلا ایتالیا یا موارد مشابه آن نامگذاری نکنید. زیرا قانون مربوط به زبان دولتی حکم می کند که رستورانت‌ها باید اسم تاجیکی داشته باشند. در عمل، همیشه هم اینطور نیست. به گزارشی از اوپن آسیا، یک رستورانت هندی بخاطر نامگذاری رستورانت به‌نام سلام نمستی، خلاف قانون عمل نموده و مجبور به پرداخت جریمه ای نزدیک به 100 دلار شد.

12. فعالیت‌های ورزشی بوکس، مبارزات داخل قفس و سایر ورزش‌های خشن جواز ندارد.

دوشنبه احتمالاً به این زودی ها میزبان کانر مک گرگور نخواهد بود. امسال وزارت ورزش و فرهنگ تاجیکستان بوکس حرفه ای را به همراه انواع مختلف هنرهای رزمی ممنوع کرد. در مورد ممنوعیت پیشنهادی در ماه سپتامبر، خبرگزاری فرانسه چنین نوشت:

کمیته تربیت بدنی تاجیکستان روز چهارشنبه اعلام کرد: از آنجاییکه فعالیت‌های ورزشی بوکس حرفه‌ای و تعدادی از انواع دیگر ورزش‌های رزمی به خشونت و افراط گرایی تشدید می‌بخشد، در پی ممنوع ساختن آن‌هاست.

این کمیته در بیانیه‌ای اعلام کرد “این ممنوعیت‌ها با در نظرداشت (ضرورت) جلوگیری از خشونت، و پیشگیری از تنزیل عزت و شرافت در ورزش مطرح شده است.”

این ممنوعیت زمانی به اجرا در آمد که مقامات “گوشتینگیری” را که یک هنر رزمی ملی اند به عوض سایر ورزش‌های رزمی پیشنهاد نمودند. تحقیقات نشان داده است که ورزش‌های خشونت‌زا در میان برخی از افراد جذب شده داعش محبوب است. مقامات تاجیکستان می گویند بیش از هزار شهروند این کشور به گروه های افراطی پیوسته اند که در عراق و سوریه می جنگند.

13. استفاده از پهپاد (درون) به منظور فلمبرداری ممنوع است!

با خواندن این متن شاید فکر کرده باشید که مردم در تاجکستان اجازه پرواز وسایل هدایت پذیر از راه دور را در آسمان این کشور نداشته باشند. درست فکر کرده اید.

اما تاجیکستان جز اولین کشورهایی نبود که هواپیماهای بدون سرنشین را ممنوع اعلام کرد و سال گذشته این ممنوعیت به اجرا درآمد. قانونگذاران این کشور در پارلمان کشور اصلاحات در کد هوایی کشور با هدف “جلوگیری از پروازهای هواپیماهای بدون سرنشین توسط سازمان‌های تروریستی و قاچاقچیان مواد مخدر” را بوجود آوردند.