سال‌ها پیش، زنان ایرانی به‌خصوص نسل جوان‌تر، مشتاقانه در پی برندهای جدید به معنی برندهای خارجی و ترجیحا از انواع غربی آن بودند. برندهای غربی راحت و مد روز و به همین دلیل گران‌تر بودند. در آن زمان مارک‌های داخلی بسیار کم بودند و آنهایی هم که وجود داشتند چندان با سلیقه و استانداردهای نسل جوان سازگار نبودند.

اما همین چند سال پیش، اوضاع شروع به تغییر کرد. طراحان داخل کشور با ایده‌های منحصر به فردشان ظهور کردند. طرح‌های رنگارنگ محلی برای زنان شروع به ظهور و جلب توجه کرد.

اما این روزها، ده‌ها برند داخلی ثبت‌شده یا نشده در ایران وجود دارد. همانند صنعت مد در سایر مناطق دنیا، اینجا هم طرح‌های جدید در هر فصل وارد بازار می‌شوند. مثل سایر طراحان مد، طراحان ایرانی هم مدل‌های خاص خود را دارند. اما بر خلاف سایرین تبلیغات آن‌ها چندان در سطح شهر نمودی ندارد و عکس‌های حرفه‌ایشان در عوض در رسانه‌های اجتماعی خانه دارد. 

“پوش”، برند ایرانی ثبت‌شده برای خانم‌ها

پوش (که با نام پوش ما نیز شناخته می‌شود) مجموعه‌ای از محصولات از لباس گرفته تا زیورآلات و از کیف‌های دست‌ساز تا کفش را طراحی می‌کند. فرناز عبدلی طراح اصلی این برند است که گروهی از طراحان لباس را در طراحی برند پوش رهبری می‌کند. 

عبدلی می‌گوید: “من به عنوان یک دختر جوان امکان یافتن لباس روز خود را نداشتم. همیشه فکر می‌کردم چرا وقتی صحبت از لباس پوشیدن روزمره می‌شود باید مجبور به تبعیت از یک فرم ویژه ثابت باشم. چرا نباید چیزی بپوشم که هم دوست داشته باشم و هم با قوانین اسلامی در مورد پوشش تعارضی نداشته باشد؟” 

عبدلی که دارای مدرک طراحی گرافیک است با چنین افکاری تصمیم گرفت فرم مخصوص به خودش را ایجاد کند. او در چندین کارگاه آموزشی طراحی مد در تهران، استانبول و دوبی شرکت کرد، چند نمایشگاه لباس برپا کرد و سه سال پیش بود که برند پوش را بنیان گذاشت.

او می‌گوید: “در ابتدای هر فصل سال بهترین‌های مد دنیا را تحت نظر می‌گیرم و تلاش می‌کنم به موازات آن‌ها به‌روز باشم. من با طراحان ایرانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند در ارتباط هستم، ایده‌هایم را با آن‌ها در میان می‌گذارم و گاهی از آن‌ها پیشنهاد هم می‌گیرم.”

پوش یک برند رسمی ثبت‌شده در ایران است و این بدان معنی است که تمامی مجوز‌های لازم را از اتحادیه لباس، اداره اماکن و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد.

عبدلی توضیح می‌دهد که گرفتن همه این مجوزها یک روند زمان‌بر و پرخرج بوده و به عقیده او این می‌تواند دلیلی باشد که برندهای زنانه رسمی چندانی در ایران وجود ندارد.

او می‌گوید: “اینجا محیط حساسیت‌برانگیزی است. شما برای عدم عبور از خطوط قرمز تحت فشار شدیدی قرار دارید. بنابراین اغلب مردم تمایلی به ریسک نمودن و سرمایه‌گذاری روی آن ندارند. به این دلیل است که اکنون تعداد زیادی طراح داریم که به صورت زیرزمینی کار می‌کنند و فقط از طریق شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک و اینستاگرام تبلیغ می‌کنند.”

پوش، تمامی مراحل اداری را پشت سر گذاشته است و هم‌اکنون برندی رسمی است که فروشگاه مخصوص خودش را در غرب تهران دارا هست. اما همچنان از شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزار تبلیغاتی استفاده می‌کند و تعداد دنبالکنندگانش در فیسبوک بالغ بر ٨٥ هزار نفر است.

او می‌گوید: “اغلب دنبال‌کنندگان فیسبوک ما در خارج از کشور زندگی می‌کنند. ما سفارشات زیادی از کشورهای دیگر به خصوص ایالات متحده و کانادا داریم و حتی بسیاری از آن‌ها ایرانی نیستند. آن‌ها با ما از طریق مطالب منتشر شده در رسانه‌های انگلیسی زبان آشنا می‌شوند.”  

“اما ارسال سفارشات به خارج کار ساده‌ای نیست. به علت تحریم‌ها پذیرش ارز خارجی از طریق سیستم بانکی ممکن نیست. بنابراین افرادی که در ایران به واسطه‌ای دسترسی دارند شانس خرید محصولات را خواهند داشت.”

پوش، مدل‌های خود را از میان درخواست‌های دریافتی انتخاب می‌کند. این برند دارای یک تیم تخصصی عکاسی مد هست که می‌داند چگونه از خطوط عبور نکند. اگرچه عبدلی خاطرنشان کرد که هیچ دستور‌العمل ویژه‌ای برای عکاسی مد زنان در ایران وجود ندارد. 

“نیازی نیست برای تک‌تک عکس‌ها اقدام به دریافت مجوز کنیم اما به هر حال تحت کنترل هستیم. گاهی ممکن است اخطارهایی دریافت کنیم اما تا امروز مشکلی در رابطه با عکس‌ها نداشته‌ایم.”

انار دیزاین، ترکیبی از طراحی سنتی و مدرن

انوشه آصفی می‌گوید اگرچه او برندش را که ” انار” نام دارد ثبت رسمی نکرده اما سالن خودش را دارد و هر فصل شوی شال و مانتو برگزار می‌کند. 

آصفی که متولد سال ١٩٨٣ است لیسانس طراحی پارچه و لباس و فوق لیسانس تصویرسازی دارد. او انار دیزاین را با همراهی دوستش در سال ٢٠٠٦ تأسیس کرده و پس از اینکه دوستش ایران را ترک کرد به تنهایی فعالیت می‌کند. 

به اعتقاد آصفی که در چندین موسسه ایرانی طراحی مد نیز تدریس می‌کند، تغییر ذائقه گروهی از ایرانیان از برندهای خارجی به سمت برندهای داخلی که در چند سال گذشته روی داده به این علت است که تنوع پارچه‌های در دسترس نسبت به قبل بیشتر شده است.

او توضیح می‌دهد: “مردم کم‌کم به رنگ‌ها عادت کردند و برای اینکه متفاوت به نظر برسند شروع به پوشیدن مانتوهای رنگی کردند.” 

او اضافه می‌کند: “علاوه بر این، مانتویی که ما در ایران می‌پوشیم به نوعی ابداع خود ایرانی‌ها است و به همین دلیل قابل وارد کردن نیست. لباس‌های وارداتی شبیه مانتو، ظرافت و کیفیت انواع داخلی را ندارند.”

انار دیزاین، در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌کند. این برند بیش از ٣٨٠٠٠ دنبال‌کننده فیسبوکی دارد که در این صفحه از طرح‌های جدید و شوهای آینده مطلع می‌شوند.

انار دیزاین ترکیبی از رنگ و طراحی غربی و شرقی است. او توضیح می‌دهد: “به خاطر شغلم از طرح‌های محبوب در دنیا مطلعم. علاوه بر این من به ترکیب طراحی سنتی و مدرن با یکدیگر و به عنوان نمونه درست کردن طرح چهل‌تکه با استفاده از پارچه‌های ابریشمی جدید علاقه‌مندم.”

مدل‌های آصفی دوستانش هستند. “آن‌ها باید خوش‌تیپ و جذاب باشند. علاوه بر این باید با انتشار آنلاین عکس‌هاشان مشکلی نداشته باشند. من معمولا خودم عکس‌ها را ادیت می‌کنم اما گاهی از دوستانم کمک می‌گیرم.”

اگرچه در بعضی عکس‌ها، مدل‌ها روسری به سر ندارند اما او می‌گوید تا کنون کسی برای پیروی از قوانین اسلامی لباس به آن‌ها تذکری نداده است.

 

ردا، تنپوشی راحت

مریم وحیدزاده ٢٤ ساله است و در شهر جنوبی شیراز زندگی می‌کند. برند او “ردا” نام دارد که در تابستان سال ٢٠١٢ تأسیس شده است. او به تازگی برندش را ثبت رسمی کرده و مراحل پایانی این کار در حال انجام است.

وحیدزاده می‌گوید: “طرح‌های من امضای به‌خصوصی ندارند. تنها اعتقادم این است که فرد باید درون این لباس‌ها احساس راحتی کند. من پارچه‌هایی انتخاب می‌کنم که نیاز چندانی به اطو کردن نداشته باشند اما طرح‌هایم پخته و دارای شخصیت هستند. می‌توانم بگویم به جای اینکه کلاسیک و رسمی باشند بیشتر مدرن و راحت هستند.” 

وحیدزاده که در دانشگاه، معماری خوانده می‌گوید بعد از اینکه علاقه مردم به طرح‌های داخلی را دیده به فکر ایجاد برند خودش افتاده است.

او می‌گوید: “در سال‌های اخیر طراحان ایرانی زیادی شروع به فعالیت عمومی کرده‌اند. بر خلاف چند سال پیش حالا برندهای داخلی محبوبتر از خارجی‌ها هستند. این فوق‌العاده است که ما می‌توانیم بر اساس سلیقه خودمان طراحی کنیم و مجبور به پوشیدن طرح‌های خارجی که بر اساس سلیقه و فرم متفاوتی هستند نیستیم.”

ردا با تبدیل شدن به یک برند رسمی ثبت‌شده می‌تواند به صورت عمومی تبلیغ کند اما همچنان در فیسبوک فعال است و تا کنون ١٣٥٠٠ دنبال‌کننده دارد.

وحیدزاده می‌گوید که به توسعه کار و مناطق تحت پوشش فعالیتش علاقه‌مند است. او سفارشاتی از کشورهای خارجی مثل انگلستان دریافت کرده اما به علت هزینه بالای پست و سایر محدودیت‌ها نتوانسته است محصولاتش را ارسال کند.

او اضافه می‌کند: “به من پیشنهاد کار مشترک با طراحانی در هلند و سوئد هم داده شد. اما انجام این کار برای من ممکن نبود.”

مدل‌های ردا نیز از میان دوستان وحیدزاده انتخاب می‌شوند. او می‌گوید در شیراز افرادی که به مدل‌شدن علاقه‌مند باشند زیاد نیستند و تقاضاهایی که برای این کار به دستش می‌رسند اغلب از تهران هستند.

این روزها ده‌ها طراح مد با تمرکز بر لباس زنان در ایران مشغول به کار هستند. اگرچه دستور‌العمل مشخصی برای مد زنان و عکاسی مد موجود نیست اما موج جدید طراحان ایرانی بیش از همیشه برای راضی کردن زنان ایرانی (که مد را خوب می‌فهمند) انگیزه دارند.