تصویر توسط Small Media

در 9 اکتبر، قوه قضائیه ایران طی ارسال نامه ای رسمی به ارائه دهندگان خدمات مخابراتی دستور فیلترینگ گوگل پلی، اپ استور رسمی گوگل، در اسرع وقت را صادر نمود.

این نامه به امضای جواد جاویدنیا معاونت فضای مجازی دادستانی کل و دبیر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه می باشد. این حرکت در راستای استراتژی مسئولان امر برای سوق دادن کاربران ایرانی اینترنت به استفاده از اپلیکیشن ها و خدمات داخلی ضمن محدود کردن دسترسی به خدمات بین المللی می باشد.

از دو سال قبل که محمدجواد آذری جهرمی به عنوان وزیر مخابرات انتصاب گردید، عزم به تکمیل شبکه اطلاعات ملی کشور اولویت کلیدی دولت ایران بوده است. اگرچه بخشی از این پروژه، گسترش و توسعه زیرساخت های اینترنت ایران را شامل می شود، ستون کلیدی دیگر آن بومی سازی سریع – و در اصل، ملی سازی – خدمات و محتوای دیجیتال شبکه می باشد.

سیاست های جهرمی عملاً وادار کردن کاربران ایرانی اینترنت جهت کوچ به خدمات آنلاین و نسخه های تولید داخل (و با میزبانی داخلی) اپلیکیشن ها می باشد. ریسک این کار عدم وجود جایگزین برای آن می باشد، کاربران ایرانی به سمت خدمات محلی هدایت می شوند که در برابر کنترل دولت، سانسور و مدیریت نادرست اطلاعات شخصی نسبت به بسیاری از خدمات آنلاین مورد استفاده در سطح بین المللی آسیب پذیرتر می باشند. تصمیم به فیلترینگ گوگل پلی نشانه هایی از این دستور کار را درخود دارد.

اپلیکیشن های پیام رسان داخلی ایران: سروش، یک شبکه اجتماعی و اپلیکیشن پیام رسان محلی، متعلق به صدا و سیمای جمهوری اسلامی می باشد. ایرانیان تنها با سیم کارت های ایرانی قادر به ثبت و باز کردن حساب کاربری در سروش می باشند. این موضوع با توجه به اینکه در ایران کلیه سیم کارت ها باید با ارائه کارت ملی و آدرس محل سکونت ثبت شوند، تهدید جدی برای حریم خصوصی کاربران می باشد. بیسفون سرویس دیگری مرتبط با دولت ایران است. بررسی ها نشان داده اند که داده های بیسفون در شرکت مخابرات ایران که بخشی از آن متعلق به سپاه پاسداران ایران می باشد، ذخیره می شوند.

علیرغم اعلام جهرمی مبنی بر قصد معرفی مقررات روشن و جامع حفاظت داده ها جهت کاهش معایب فعلی حریم خصوصی در فضای مجازی، در رونمایی از لایحه صیانت و حفاظت از داده های شخصی در جولای سال 2018 این قول هنوز عملی نشده  است. شاید گفته های جهرمی درخصوص حقوق دیجیتال از اظهار نظرهای سایر نخبگان سیاسی که گهگاه برانگیختن مخالفت های همگانی را در پی داشته، متفاوت باشند – به عنوان مثال وزارتخانه او قبلاً بیانیه هایی برعلیه فیلترینگ و سیاست های بومی سازی داده ها منتشر نموده – ولی اعمال فشار برای استفاده از اپلیکیشن های داخلی در ایران همچنان ادامه دارد.

نظر به بهبود روزافزون روابط میان جهرمی و مجلس ایران، و رضایت گسترده پیکره نظام  نسبت به بسیاری از سیاست های ناقض حقوق افراد نشأت گرفته از وزارت ارتباطات، به نظر می رسد که اجماعی در نظام قانون گذاری کشور در حمایت از دستور کار بومی سازی شکل گرفته است. این موضوع با توجه به فقدان پروسه های شفاف و جوابگو در اتخاذ تصمیمات عمده فیلترینگ سیری نگران کننده می باشد، چراکه مقامات ذیربط فرصت بررسی یا مداخله در روند اتخاذ تصمیمات عمده فیلترینگ را محدود نموده اند. آن دسته از نمایندگان مجلس که ادعای حمایت از حقوق شهروندان اینترنتی را دارند، باید دربرابر رخدادهایی از این دست زبان به اعتراض گشوده و خواستار جوابگویی مسئولان باشند.

به طور خلاصه، فرمان اخیر مبنی بر مسدود کردن گوگل پلی باید در راستای اعمال فشار مقامات برای وادار کردن کاربران ایرانی به استفاده از خدمات و فن آوری های داخلی که پروتکل های حفاظت داده ها در آنها اساساً جایگاهی ندارند، در نظر گرفته شود. این سیاست ها که از سوی وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی تعیین، و توسط قوه قضائیه اعمال می شوند، با محروم کردن امکان بهره گیری از خدمات جهانی ایمن و تست شده بشدت امنیت و حریم خصوصی کاربران ایرانی را تحت الشعاع قرار می دهند.

کاربران ایرانی باید از حق انتخاب ابزارهای آنلاینی که داده های آنها را محفوظ نگاه می دارند، برخوردار باشند. تا زمانیکه استفاده از جایگزین های داخلی به کاربران تحمیل می شود، حق فردی آنها برای حفظ حریم خصوصی همچنان در معرض خطر باقی خواهد ماند.