سربازان امریکای انگور بدست در افغانستان. وزارت دفاع آمریکا. Creative commons.
بعد از ماها رایزنی، رییس جمهور آمریکا دونالد ترامپ، استراتیژی جدید این کشور را در قبال افغانستان اعلان [1] کرد. در این میان، برای مردم کشور که شاهد گسترش خشونت های مسلحانه بعد از خروج تدریجی نیرو های خارجی اند، چند نکته مهم بعد از اعلان این استراتیژی بمیان می آید.
نخست، برخلاف استراتیژی اداره ریس جمهور اوباما که رویکرد ضرب الاجل در قبال افغانستان داشت، استراتیژی جدید آمریکا براساس وضعیت در میدان های نبرد طرح ریزی شده است. طبق این استراتیژی ، نظامیان امریکایی ازادی عمل بیشتر در تصمیم گیری نظر به وضعیت در میدان های نبرد دارند. هم چنان، این استراتیژی که در 21 اگست مطرح ساخته شد به عنوان مانور نظامی دست شستن یاد شده [2] و در صورتیکه وضعیت به وخامت کشیده شود، ژنرال های امریکایی مسوول خواهند بود.
این استراتیژی جدید در عین حال دو بعد دارد.ریکس تلرسن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، در جریان کنفرانس خبری [3] 22 اگست خاطر نشان ساخت که با رویکرد دیپلوماسی “وضعیت”، فشار بالای دولت افغانستان در جهت مبارزه با فساد اداری و دولت داری ناکار آمد افزایش خواهد یافت و پاکستان مسلتزم است که از حمایت گروه های تروریستی دست بردارد.
ماموریت نیروی های امریکای در افغانستان براساس استراتیژی جدید تغییر نخواهد کرد و مثل استراتیژی سابق آمریکا مصروف اموزش، مشوره و کمک [4] به نیروهای افغان خواهند بود. بدین وسیله خطر تلفات این نیروها گاهش یافته تا مبادا باعث دردسر ریس جمهور ترامپ در داخل امریکا شود.
بارزترین رویکرد جدید شاید در نحوه عملکرد امریکا در افغانستان باشد. ریس جمهور ترامپ اشاره کرد که با در نظرداشت “اصل واقع گرایی”، امریکا ماموریت مبارزه با “تروریسم” را خواهد داشت، تا “ملت سازی” و تقویت دیموکراسی در افغانستان.
در عین زمان، این رویکرد همراستا با اولویت بندی های کاخ سفید است که منافع اقتصادی نسبت به منافع سیاسی در اولویت قرار دارد. به عنوان نمونه، در اولین مکالمه تلفونی [5] میان ریس جمهور ترامپ با اشرف غنی، ریس جمهور افغانستان، اقای غنی تلاش کرد با اشاره به ذخایر دست نخورده غنی معادن در افغانستان نظر ترامپ را جلب کند.
استراتیژی جدید امریکا: چه کسی چه گفت؟
چنانکه انتظار می رفت، مقام های افغان از این استراتیژی استقبال گسترده کردند. انتقاد واشنگتن از پاکستان باعث مسرت بیشتر مقام ها در کابل شد.
ریس جمهور غنی در جریان یک کنفرانس خبری 23 اگست گفت که این استراتیژی منافع “هردو کشور هم افغانستان و امریکا” را تامین [6] خواهد کرد. ریس اجراییه حکومت وحدت ملی افغانستان، عبد الله عبد الله، یک روز قبل از تعهد دوباره امریکا نسبت به دولت و مردم افغانستان از استراتیژی جدید ستایش [7] کرد.
استراتیژی جدید امریکا توسط مقام های پیشین افغان نیز مورد استقبال گرفت.
ریس پیشین امنیت ملی افغانستان در دوره ریاست جمهوری حامد کرزی، رحمت الله نبیل، استراتِیژی جدید را با یک تویت ستود:
1/2 )We support the new US strategy that committs to support the AFG people, continue to support ANSDF and speaking loud and clear about…
— Rahmatullah Nabil (@RahmatullahN) August 22, 2017 [8]
ما از استراتیژی امریکا که نشان از تعهد آمریکا در زمینه کمک به مردم و ارتش ملی افغانستان است، حمایت می کنیم.
امرالله صالح، ریس اسبق امنیت ملی افغانستان، از امریکا برای وضاحت اش قدردانی کرد:
Dear US govt @realDonaldTrump [9] thanks for calling a spade a spade. Pak active supprt 4 terror must end. A Super Power must be Super Clear.
— Amrullah Saleh (@AmrullahSaleh2) August 22, 2017 [10]
دولت آمریکا، تشکر از سخنان پی برده. حمایت فعال پاکستان از تروریستان باید خاتمه یابد. یک ابر قدرت باید قدرتمندانه واضع باشد.
پرویز کاوه، روزنامه نگار، چنین واکنش نشان داد:
Finally, President Trump made it clear and said what Afghans were saying in last 15 years: Pakistan hosts terrorists.
— Parwiz Kawa (@parwizkawa) August 22, 2017 [11]
سرانجام ریس جمهور ترامپ چیزی را بیان کرد که افغان ها به مدت 15 سال می گفت: پاکستان میزبان تروریستان است.
در عین حال یک از کاربران فیسبوک، مصطفی علی جمال، احساسات خود را چنین بروز داد:
This is the VERY reason I liked #TRUMP [12] during the election and ever since. He has announced a very clear, realistic, and much-demanded strategy for Afghanistan. Looking forward to the #actions [13] to happen!
این اصلی ترین دلیل است که از زمانی انتخابات تا به حال، ترامپ را دوست دارم. او یک استراتیژی بسیار واضع، واقعی بینانه و مورد نیاز را اعلام کرده است. منتظر دیدن عملی شدن این استراتیژی هستم.
در سطح بین المللی، خیلی از کشور ها در برابر این استراتیژی موضع گیری کردند. نخست وزیر پاکستان، شهید خاقان عباسی، هشدار داد [14] که اتهامات ترامپ علیه پاکستان بدون پاسخ نخواهند ماند. روسیه [15]، چین، [16] و ایران [17] نیز مخالفت شان را با این استراتیژی ابراز داشتند.
علاوه بر این، با وجودیکه ریس امینت ملی اقای کرزی، رحمت الله نبیل، از این استراتیژی استقبال کرده بود، ریس جمهور اسبق افغانستان حامد کرزی با توجیه اینکه این استراتیژی” برخلاف صلح و منافع ملی افغانستان” است، مخالفت [18] خویش را با این استراتیژی اعلام کرد. هم زمان، یک از سخنگویان گروه طالبان گفت [18] که ترامپ تنها ” زنده گی سربازان امریکای را ضایع می کند”.
شک و تردید های زیادی وجود دارد که این استراتیژی پاکستان را از حمایت گروه های تروریستی باز دارد، کشور که از گروه طالبان و گروه های دیگر حمایت می کند تا مانع نفوذ هند در افغانستان شود. مرز 2400 کیلومتری افغانستان با پاکستان پر از راه های باز که مورد استفاده گروه های تروریستی قرار دارد، است.
استاد دانشکاه، علی امیری، در صفحه فیسبوک [19] اش نوشت:
ستراتژی خوب در مورد افغانستان آن است که خشم پاکستان را برانگیخته باشد…
در این میان، وحید عمر، سفیر افغانستان در ایتالیا، علیه نمایش قدرت کشور های خارجی در افغانستان سخن گفت.
US strategy. Some countries feel left out and pushed. This innocent child in a Kabul mosque takes the brunt of their frustration. Shameful! pic.twitter.com/e5nd7GSy7E [20]
— Waheed Omer (@Waheed_Omer) August 25, 2017 [21]
استراتیژی امریکا. بعضی کشور ها احساس می کنند بیرون انداخته شده اند. این طفل معضوم در جریان یک حمله بالای مسجد ای در کابل ناکامی انان را تحمل می کند. شرم گین باد!
تصمیم ترامپ برای متهم ساختن پاکستان به دادن پناگاه برای ترورسیتان، مسلما خطر های به همراه دارد. به نظر می رسد که این استراتیژی جدید تکیه بر تغییر نقش واشگنتن به عنوان حافظ اقتصادی افغانستان و واگذاری چنین نقش به هند دارد، نقش که دهلی جدید اماده ایفای ان در حال حاضر نیست.
اما برای ریس جمهور ترامپ، این مشکلات اهمیت ندارد.