این مطلب در ابتدا در وبلاگ شخصی مولف به چاپ رسیده است(Azadolu).

سه هفته از آغاز اعتراضات گسترده در سراسر ترکیه می‌گذرد. از ۳۱ مارچ یعنی شروع اعتراضات، کشور شاهد سانسور رسانه‌ها،خشونت پلیس، اعتراضات ده ها هزارنفری و کشته و زخمی شدن معترضان بوده است.

و اما چکیده ماوقع این سه هفته:

در مراحل نخستین تظاهرات، رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه معترضان را “کاپولکو”(Capulcu) خواند که نزدیکترین ترجمه آن “مست” یا “لایعقل” است. این حرکت، هنگامی که معترضان این انگ را با آغوش باز پذیرفتند نتیجه معکوس داد . آنان حتی ویدئو کلیپی تهیه کردند که در آن ترانه آهنگ “هر روز بالا و پایین می پرم”(Everyday I am Shuffling) به “هرروز اعتراض می کنم”(Everyday I am Capulcuing) تغییر داده شده بود.

 

سانسور رسانه‌ها:

هر چند رسانه‌های اصلی ترکیه دست به خود سانسوری در قبال اعتراضات زدند، شبکه‌های اجتماعی در پوشش اعتراضات بسیار فعال بودند و همچنان فعال هستند. CNNTurk, NTV و هابرتورک (Haberturk) ، (شبکه های اصلی خبری ترکیه)، همگی دست به خود سانسوری زدند. پس از اینکه CNNTurk  به جای پوشش خبری اعتراضات، اقدام به پخش مستندی درباره پنگوئن‌ها کرد، emre erdem کاربر تویتر با طعنه چنین نوشت:

@emreerdem Memlekwt yerinden oynuyor CNNTURK'te penguen belgeseli var, medyamizi seveyim…

کل کشور در حال انفجار است اما CNNTurk مستندی درباره پنگوئن‌ها پخش می‌کند. عاشق رسانه‌هامون هستم….

از آنجایی که شبکه ان تی وی (NTV) تصمیم به کوچک جلوه دادن اعتراضات ضد حکومتی گرفت،  اعتراضات به سانسور رسانه‌ها در برابر دفاتر مرکزی این شبکه ادامه پیدا کرد. شرکت شریک ان تی وی، گارانتی بانک (Garanti Bank)که یک بانک ملی(national bank) است نیز هدف اعتراضات قرار گرفت. به طوری که بسیاری از معترضان عطای خدمات آن را به لقایش بخشیدند و بانک اعلام کرد که حدود ۱۵۰۰ مشتری خود را از دست داده است.

و اخیرا بی بی سی پس از اینکه ان تی وی تصمیم گرفت برنامه بی بی سی با نام “امور جهان” (World Agenda) را روی آنتن نفرستد همکاریش را با آن شبکه به حالت تعلیق درآورد.

سلین جیریت (Selin Girit) که برنامه توسط وی تهیه شده بود، در تویتر خود چنین نوشت:

بی بی سی به بهانه ی سانسور رسانه‌ها  همکاری خود با شبکه خبری ترکیه ان تی وی را به حالت تعلیق درآورد.

همچنین اتفاقات جالبی در پوشش خبری رسانه های ترک از اعتراضات افتاد. هفت روزنامه مختلف در یک روز یک سرتیتر واحد داشتند. ازلم ایسلر(ozlem misler) کاربر تویتر عکسی از هفت روزنامه را به اشتراک گذاشت:

@ozlemmisler 7 gazete ayni manset! pic.twitter.com/LGN5D9EaGU

هفت روزنامه یک سرتیتر واحد!

pic.twitter.com/LGN5D9EaGU

در سرتیتر چنین آمده است: من حتی جانم را فدای خواسته‌های دموکراتیک می‌کنم .

خشونت پلیس :

خشونت پلیس، بزرگ‌ترین نگرانی معترضان بود. ویدئویی  که در آن نیروهای پلیس معترضی را بازداشت می‌کنند و در پی آن ناظران برای حفاظت ازمعترض هر چه را که می‌یابند به سمت پلیس پرتاب می‌کنند، احساسات بسیاری را بر ضد قساوت و خشونت پلیس برانگیخت . ویدئو را در اینجا ببینید:

کاربر توییتر “Capulcu S A” چنین در کنار هم بودن مردم علیه خشونت پلیس را اینگونه توضیح می‌دهد:

@Sedat2Aral هیچ وقت چنین نبوده است….پزشکان، روزنامه‌نگارها، دانش آموزان، هنرمندان، تجار…همه ی ترکیه در حال کمک به هم علیه خشونت پلیس است.

بی‌شک سوزناکترین لحظه اعتراضات،  مرگ اتم ساریسلوک (Ethem Sarisuluk) بود که توسط نیروهای پلیس هدف گلوله قرار گرفت. همچنان هیچ خبری از پلیسی که به وی شلیک کرد در دست نیست. ساریسلوک جزو ۴ کشته و حدود ۵۰۰۰ زخمی اعتراضات بود. شهردار آنکارا، پایتخت ترکیه، در یک برنامه زنده تلویزیونی اعلام کرد که پلیس وی را نکشته است و این دیگر معترضان بوده‌اند که ساریسلوک را با پرتاب سنگ به قتل رسانده‌اند. این ویدئو که پس از مرگ ساریسلوک روی اینترنت قرار گرفت، داستان را از زاویه دیگری تعریف می کند. ویدئو نشان می‌دهد که پلیسی پس از شلیک کردن از فاصله ی نزدیک به یک معترض در حال فراربا اسلحه‌اش است.(این ویدئو حاوی تصویر تکان دهنده است):

برای دانستن بیشتر درباره ی خشونت پلیس در جریان اعتراضات اینجا را کلیک کن.

“رسانه های اجتماعی”: بزرگترین تهدید برای جامعه

در پاسخ، نخست وزیر، رجب طیب اردوغان، خشم خود را بر سر شبکه‌های اجتماعی خالی کرد و آن‌ها را “بزرگترین تهدید برای جامعه” خواند. کاربر توییتر Pelin در توضیح دلیل خشم اردوغان، گزارش بلومبرگ درباره استفاده از توییتر در ترکیه را به اشتراک می گذارد:

@BettySpades داده‌ها نشان می دهد که چرا توییتر تهدیدیست برای اردوغان. تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر اعتراضات پارک گزی : #occupygezi#direnankarahttp://www.bloomberg.com/news/2013-06-10/twitter-really-is-a-menace-to-erdogan.html …

 

اردوغان همچنان ازدست معترضانی که در حین حملات پلیس به مسجدی پناه گرفتند به شدت عصبانی بود. وی به رسانه ها گفت که معترضان به مسجد بی احترامی کرده‌اند چرا که با کفش وارد آن شده‌اند و در آن‌جا مشروبات الکلی مصرف کرده‌اند. ویدئوی پایین کاملا خلاف گفته‌های اردوغان را نشان می‌دهد. در این ویدئو معترضان در مسجد پناه گرفته‌اند و پزشکان در حال درمان زخمیان هستند. (این ویدئو حاوی تصویر تکان دهنده است)

پیام های ضد و نقیض:

حسین اونی موتلو(Huseyin Avni Mutlu)، فرماندار استانبول، هم پیام‌های ضد و نقیضی داد. وی در توییتر خود نوشت که هیچ حمله‌ای در پارک گزی، جائی که اعتراضات آغاز شد، روی نخواهد داد. فقط چند ساعت بعد، پلیس به پارک گزی یورش برد:

@Valimutlu GEZİ PARKI ve TAKSİM’e KESİNLİKLE DOKUNULMAYACAK,SİZLERE ASLA DOKUNULMAYACAKTIR.Bu sabah ve bundan sonra polis kardeşlerinize emanetsiniz.

پارک گزی و میدان تقسیم امن باقی خواهد ماند. هیچ کسی حتی شما را لمس هم نخواهد کرد. از امروز صبح  شما به برادران پلیس خود سپرده شده‌اید.

کاربر توییتر Utangac Adam چنین پاسخ فرماندار را می‌دهد:

@UtangacAdam Büyüklerimiz “İnsanlığın okulu yok” derdi.Şimdi ne demek istediklerini daha iyi anlıyorum… @Valimutlu

…قدیمی‌هایمان همیشه می‌گفتند که ” مدرسه ای برای یادگیری انسانیت وجود ندارد”. الان [منظور] آن‌ها را بهتر درک می‌کنم.

نخست وزیر اردوغان چندین گردهمائی را برای هوادارانش، از جمله در آنکارا و استانبول، ترتیب داد. اردوغان معترضان را تهدید به خالی کردن پارک گزی کرد و آنان را تروریست نامید. پس از حکم وی درباره خالی کردن پارک گزی از معترضان، پلیس در ۱۶ جون به پارک یورش برد و کنترل میدان تقسیم و پارک گزی را در دست گرفت.

مقاومت منفی: اعتراضات مرد ایستاده

و اینک اعتراضات به شکل مقاومت منفعل درآمد. اعتراضات “مرد ایستاده” توسط اردم گوندوز(Erdem Gunduz)، پرفورمانس آرتیست، آغاز شد. وی به مدت سه ساعت بی‌حرکت در میدان تقسیم ایستاد. به سرعت اعتراضاتی مشابه در سراسر کشور آغاز شد. شاعر بجان ماتور(Bejan Matur) در توییتر خود چنین نوشت:

@bejanmatur duran adam;tc tarihinin gördüğü en sofistike eylem;.iktidarın asla baş edemeyeceği şahane bir performans.

مرد ایستاده پخته‌ترین اعتراض در تاریخ جمهوری ترکیه است. یک اجرای عالی که طبقه حاکم هرگز نخواهد توانست با آن کنار بیاید، هرگز.

مردم ترکیه در سه هفته گذشته خواست خویش برای دموکراسی، حقوق بشر و حفاظت از محیط زیست را نشان دادند. هر چند پلیس ها درنده‌خو بودند ، سیاست مداران عصبانی و رسانه‌ها ساکت، آنها به سفر خود برای یک زندگی بهتر ادامه دادند. شاید این ویدئو، که متعرضان در آن  با طعنه از پلیس می‌خواهند که گاز اشک آور بیشتری به سمتشان پرتاب کند، گوشه ای از خواست آنان برای کشوری و فردائی بهتر را نشان دهد: